EZAN ÇİÇEĞİ-(EVENİNG PRİMROSE, OENOTHERA)

GERÇEKTEN EZAN OKUNURKEN Mİ AÇIYOR ?

                                       

Tohum keselerinin görüntüsü de ilginç  

  Yıllardır bahçemde sarı bir çiçek açar durur. Her sene kafasına göre takılır. Bir sene bakarım ön tarafta açmış bir sonraki sene yan tarafta. Tohumları kendiliğinden dökülüp saçıldığı için ben fide olarak dikmeye hiç gerek görmedim.  Komşum vermişti ve adını da bilmiyordu. Daha sonradan adının ezan çiçeği olduğunu öğrendim. Işıldak çiçeği, Gece sefası, Gece mumu ve Eşek otu olarak da biliniyor.

    Sonraları acaba adı neden Ezan çiçeği diye merak ettim ve biraz araştırdım. Neler yazılmamış ki çiçek hakkında. Tam ezan okunurken titreyerek açtığını yazan mı ararsın, bunun ezanla ilgisinin olmayıp bilimsel açıklaması olduğunu söyleyen mi. Ben de bir kaç gün çiçeği gözlemledim. Hatta son defasında fotoğraf makinemi elime alıp akşam ezanına yakın çiçeğin yanına kamp kurdum. Eeee hazır çiçek bahçemde gözlerimle görüp neler olduğuna şahit olmam lazım değil mi ? Gördüklerimi yazmadan önce, çiçek hakkında neler söylenmiş sizlere özetlemek istiyorum.

Bu güzel çiçekler akşam açıp, ertesi gün öğlende soluyor

  Çiçeğin açma anıyla ilgili internette çok sayıda video var. Onların dışında ezanla açma arasında bağlantı kuran yazılar da bulunuyor. Bunu bir de bilimsel olarak açıklayanlar var. Bu kişiler akşam ezanının güneşin battığı sırada okunduğunu, çiçeğin açmasını sağlayanın da akşam ezanı değil güneş ışınlarının etkisini kaybetmesi olduğunu  belirtiyorlar. Genel olarak bitkiler ışığa hasas pigmentler sayesinde günün karanlık kısmını hesaplayıp mevsimin uzunluğunu hissedebiliyorlar. Bitkiler karanlığı algılayınca da çiçeğin açmasını sağlayacak hormonları yapraklardan çiçeğin tomurcuğuna gönderiyor, çiçeğin açması sağlanıyor.  

    Yine bilimsel olan bir başka görüşe göre de bu ve benzeri bitkiler tozlaşma davranışlarından ötürü akşam saatlerinde açar, ertesi gün öğlen saatlerine kadar açık durur. Bunun sebebi de bu bitkilerin farklı bir nektar rehberi desenine sahip olmasıdır. Çiçek ancak akşam saatlerinde ortaya çıkan ve bu çiçeğin desenlerini görebilecek ultraviyole duyargalara sahip olan kelebek ve güvelerin ortaya çıktığı zamanlarda açar ve öğlen saatlerinde hayvanlar ortadan kaybolduğunda da kapanır. 

Ezan çiçeği aniden açıveriyor

    Daha önce de belirttiğim gibi ben bir kaç kez çiçeği gözlemledim. Bir keresinde de fotoğraflamaya çalıştım. Temmuz ayında ezan daha aydınlıkken okunduğundan sanırım  ezan saatinde hiç açmadı bazen de ezandan sonra 5 on tanesi birden açtı.   İki üç gün önceki gözlemimi detaylı anlatmak istiyorum. Ezan okunmasına az bir süre vardı, ben pür dikkat çiçeğe bakıyordum.  Üç tomurcuk yan yanaydı. Uzaktan ezan sesini duyduğum anda ortadaki çiçek aniden açmaya başladı. Ezan okunurken sağdaki açtı. Ezan bittikten bir süre sonra da  soldaki açtı. Ama ezanla beraber çiçeğin açmasını gördüğüm anda ürpermedim dersem yalan olur. Bana göre çiçeğin en ilginç ve güzel yanı, tomurcuk haldeyken birdenbire şak diye açması. Asıl görsel şölen ani açışını izlemek. 

Ezan okunurken önce ortadaki açmaya başladı

Sonra sağdaki açtı

En son da soldaki tomurcuk açtı

      Gelelim bu enteresan çiçeğin özelliklerine. İngilizcede '' Akşam çuhaçiçeği'' ( evening primrose) olarak biliniyor.  Tohumlarından Gamma-Linolenic adlı yağ asiti çıkarılıyor, yapraklarından da yemek yapılıyor. Bu şifalı bitkiyi kızılderililer yüzlerce yıldır kullanıyormuş. Ezan çiçeğinin anavatanı Kuzey Amerika kıtasının doğu ve orta kesimleri. Akşam saatinde açan çiçekler ertesi gün öğlen soluyor..  Ezan çiçeği genelde ilk yıl çiçek açmaz, daha çok köklenir. Hem -30 dereceye kadar soğuklara hem de aşırı sıcaklara dayanıklı. Yaz başından sonbahar ortalarına kadar çiçek açar. 1-1.5 metre kadar boylandığı için kenarlara dikmek daha doğrudur.

Ezan bittikten 15-20 dakika sonra da diğer çiçekler açtı